การแปลคำศัพท์ที่มีความหมายหลายนัย
ถ้าเปิดพจนานุกรมภาษาอังกฤษดูจะพบว่าคำศัพท์ส่วนใหญ่จะมีหลายความหมาย หรือพูดอีกอย่างหนึ่งว่าคำศัพท์แต่ละคำอาจมีความหมายได้หลายนัย โดยความหมายจะแตกต่างกันไปตามปริบท ด้วยสาเหตุนี้จึงทำให้เกิดปัญหาในการแปล ถ้าผู้แปลไม่พิจารณาดูปริบทให้ดีก็อาจเกิดการแปลผิดพลาดขึ้นได้ ตัวอย่างเช่น
The photos of our holiday in Hua Hin haven’t been developed yet.
มีผู้แปลว่า: รูปถ่ายตอนไปเที่ยวหัวหินของเรายังไม่เปลี่ยนแปลงเลย
ควรแปลว่า: รูปถ่ายตอนไปเที่ยวหัวหินของเรายังไม่ได้เอาไปล้างเลย
จากตัวอย่างข้างบนจะเห็นว่าผู้แปลไม่เข้าใจนัยความหมายอื่น ๆ ของศัพท์
คำว่า “develop” แปลไปตามความเคยชินว่า พัฒนา เปลี่ยนแปลงไป โดยไม่ได้พิจารณา
ปริบทให้ดีว่าเกี่ยวกับเรื่องของการถ่ายรูป ดังนั้น “develop” จึงควรแปลว่า ล้างรูป
ดังได้กล่าวมาแล้วว่า คำศัพท์แต่ละคำมีความหมายได้หลายนัย ดังนั้น ผู้แปลควรพิจารณาดูเนื้อความหรือปริบทของประโยคหรือข้อความที่จะแปลอย่างรอบคอบระมัดระวัง อย่าไปยึดติดอยู่กับความคุ้นเคยและแปลไปอย่างที่เคยแปลซึ่งจะทำให้เกิดข้อผิดพลาดขึ้นมาได้ เมื่อใดก็ตามที่เกิดความไม่แน่ใจในเรื่องความหมายก็ขอให้ผู้แปลตรวจสอบจากพจนานุกรมทุกครั้งไป เพราะคำที่มีปัญหาแปลออกมาแล้วความหมายดูแปลก ๆ อาจจะเป็นคำศัพท์ที่มีความหมายหลายนัยได้
ตัวอย่างคำศัพท์ที่มีความหมายหลายนัย
blue (adj.)
1.1 เศร้า / เสียใจ
I always feel blue when the sun sets.
ฉันมักจะรู้สึกเศร้าเมื่อยามพระอาทิตย์ตก
1.2 เกี่ยวข้องกับเรื่องเพศ
Some say Thai jokes are a bit blue.
บางคนกล่าวว่าเรื่องตลกแบบไทย ๆ มักจะเกี่ยวกับเรื่องเพศ
1.3 ดนตรีประเภทหนึ่ง (noun – เป็นรูปพหูพจน์เสมอ)
I like the blues.
ฉันชอบเพลงบลู- body (n.)
2.1 ส่วนลำตัว / ตัวถังของเรือบิน / รถยนต์
The Boeing 747 has a wide body.
เครื่องบินโบอิง 747 มีลำตัวกว้าง
2.2 ซากศพ
Several bodies from the wrecked ship were washed ashore.
ซากศพหลายศพจากเรือแตกถูกพัดมาเกยฝั่ง
2.3 เนื้อหาส่วนที่สำคัญ
A piece of news has a lead and a body.
ข่าวชิ้นหนึ่งประกอบด้วยบทนำข่าวกับเนื้อข่าว
2.4 ร่างกาย
We wear clothes to keep our bodies warm.
เขาสวมใส่เสื้อผ้าเพื่อทำให้ร่างกายอบอุ่น3. confidence (n.)
3.1 ความเชื่อมั่นในความสามารถ
He lacks confidence in himself when he appears in public.
เขาขาดความเชื่อมั่นในตนเองเมื่อปรากฎตัวในที่สาธารณะ
3.2 ความศรัทธา ความไว้วางใจ ความไว้ใจในคนอื่นหรือสิ่งอื่น
They have no confidence in the computer system.
เขาไม่มีความไว้วางใจระบบคอมพิวเตอร์
3.3 ความลับ
The girl exchanged confidences about their boyfriends.
เด็กผู้หญิงแลกความลับเรื่องแฟน ๆ ของเธอ
3.4 บอกความลับ
He took her into his confidence and told her the whole truth.
เขาบอกความลับและความจริงทั้งหมดให้เธอทราบ4. critical (adj.)
4.1 สำคัญมาก
This was a critical moment in his career.
ตอนนี้เป็นช่วงเวลาที่สำคัญมากในอาชีพของเขา
4.2 สาหัส / อันตราย
He was taken to hospital because his condition was critical.
เขาถูกนำส่งโรงพยาบาลเพราะอาการสาหัส
4.3 แสดงความคิดเห็นอย่างรุนแรง
He was highly critical of the government’s policy.
เขาวิพากษ์วิจารณ์นโยบายรัฐบาลอย่างรุนแรง - deliver (v.)
5.1 ส่ง
The postman delivers letters everyday.
บุรุษไปรษณีย์ส่งจดหมายทุกวัน
5.2 บรรยาย / ปราศรัย
He delivered an interesting lecture on Thai history at the seminar.
เขาบรรยายเรื่องประวัติศาสตร์ไทยในสัมมนา
5.3 ช่วยทำคลอด
The co-pilot and the steward delivered a baby girl in mid-flight.
ผู้ช่วยกัปตันและพนักงานต้อนรับชายช่วยทำคลอดทารกเพศหญิงในระหว่างเที่ยวบิน - a. fair (adj.)
6.1 ยุติธรรม
You must be fair to both sides.
คุณต้องยุติธรรมต่อทั้งสองฝ่าย
6.2 ดีพอใช้
His knowledge of English language is fair.
ความรู้ภาษาอังกฤษของเขาพอใช้ได้
6.3 ผิวขาว/ผิวสีอ่อน
Unprotected fair skin gets sunburned quickly.
ผิวขาวที่ไม่ได้ปกป้องถูกแดดเผาง่าย
b. fair (n.)
6.4 การแสดงสินค้า
I bought many books at the Chula book fair.
ฉันซื้อหนังสือหลายเล่มจากงานหนังสือจุฬาฯ
6.5 งานออกร้าน
The Thai Red Cross fair is usually held in January.
งานกาชาดมักจะจัดในเดือนมกราคม
7. figure (n.)
7.1 ตัวเลข
Her income is in six figures.
รายได้ของเธอเป็นตัวเลขหกหลัก
7.2 จำนวน
According to the research, there are high unemployment figures.
จากผลการวิจัย มีจำนวนคนตกงานสูง
7.3 รูปร่าง
She is doing exercises to improve her figure.
เธอออกกำลังกายเพื่อทำให้รูปร่างดีขึ้น
7.4 บุคคลสำคัญในแขนงใดแขนงหนึ่ง
The late President Yitzak Rabin was one of the leading political figures of
this country. อดีตประธานาธิบดี ยิทซัค ราบิน ผู้ล่วงลับเป็นบุคคลสำคัญทางการเมือง คนหนึ่งในประเทศนี้8. host (n.)
8.1 เจ้าภาพ
Since his father was still abroad, he acted as host at the dinner party.
เพราะว่าพ่อของเขายังอยู่ต่างประเทศ เขาก็เลยต้องเป็นเจ้าภาพงานเลี้ยงอาหารเย็น
8.2 พิธีกรรายการวิทยุ, โทรทัศน์
Jack is a famous talk show host.
แจ็คเป็นพิธีกรรายการพูดที่มีชื่อเสียง
8.3 ประเทศเจ้าภาพ
Thailand was the host country for the World Bank meeting in 1991.
ประเทศไทยเป็นประเทศเจ้าภาพในการประชุมธนาคารโลกในปี ค.ศ. 1991
- ill (adj.)
9.1 ป่วย
David was ill when he returned from upcountry.
เดวิดป่วยเมื่อเขากลับมาจากต่างจังหวัด
เมื่อใช้ในความหมายอื่นๆ นอกจากป่วย
9.2 There’s a lot of ill feeling (= jealousy, anger, etc.) about her being promoted.
มีการอิจฉาริษยาเกี่ยวกับเรื่องที่เธอได้เลื่อนตำแหน่ง
9.3 If a black cat crosses your path, it’s considered ill omen.
ถ้าแมวดำวิ่งตัดหน้าไปถือว่าเป็นลางร้าย (โชคร้าย)10. man (n.)
10.1 คน (ทั้งผู้หญิง ผู้ชาย)
Any man could do that.
ใคร ๆ ก็ทำได้
10.2 มนุษย์ / มนุษยชาติ
Man is mortal.
มนุษย์ไม่เป็นอมตะ (มนุษย์ทุกคนต้องตาย)
10.3 ผู้ชาย
She behaves like a man.
เธอประพฤติตัวราวกับผู้ชาย
10.4 สามี
They are man and wife.
เขาเป็นสามีภรรยากัน11. operation (n.)
11.1 ปฏิบัติการ
U.S. soldiers performed important military operations in Bosnia.
ทหารสหรัฐฯ ปฏิบัติการทางทหารครั้งสำคัญที่บอสเนีย
11.2 การผ่าตัด
The surgeon is performing a minor operation on her hand.
ศัลยแพทย์กำลังผ่าตัดเล็กที่มือของเธอ
11.3 สำนวน in (into) operation หมายถึง กำลังดำเนินการ หรือ กำลังใช้
When does the new traffic law come into operation?
เมื่อไหร่กฎหมายจราจรจะออกใช้
12. to run (v.)
12.1 รับผิดชอบ / ดูแล / จัดการ
She runs the household.
เธอดูแลบ้าน
12.2 เลื้อย
The vine runs over the porch.
เถาองุ่นเลื้อยไปตามระเบียง
12.3 กำลังทำงาน
The engine is running.
เครื่องจักรกำลังทำงาน
12.4 ไหล
Tears were running his face.
น้ำตาไหลอาบหน้าเขา
12.5 สี (ตก) ของเหลว (ละลาย) เพราะความร้อนหรือน้ำ
If a dye is nonfast, the colour will run when the material is washed.
ถ้าสีย้อมไม่ติด เมื่อนำไปซักสีก็จะตก
13. sentence (n.)
13.1 ประโยค
The structure of this sentence is awkward.
โครงสร้างของประโยคนี้พิกล
13.2 การตัดสินลงโทษ
The sentence was three years in prison and a fine of 100,000 baht.
การตัดสินลงโทษ คือ จำคุก 3 ปี และปรับเป็นเงิน 1 แสนบาท
14. subject (n.)
14.1 หัวข้อ
He tried to change the subject of the conversation from politics to sport.
เขาพยายามเปลี่ยนหัวข้อการสนทนาจากเรื่องการเมืองเป็นกีฬา
14.2 วิชา
Chemistry is my favorite subject
เคมีเป็นวิชาที่ฉันชอบมาก
14.3 พลเมืองของประเทศที่มีพระมหากษัตริย์เป็นประมุข
He denied that he is a British subject.
เขาปฏิเสธว่าไม่ได้เป็นพลเมืองอังกฤษ
15. table (n.)
15.1 ตาราง
The figures in the table show the decrease in this year’s profits.
ตัวเลขในตารางแสดงให้เห็นผลกำไรที่ลดลง
15.2 สารบัญ
The table of contents shows the different parts into which the book is divided.
สารบัญจะแสดงถึงส่วนต่าง ๆ ตามที่หนังสือแบ่งไว้
15.3 สำนวน under the table (of money) เงินสินบน เงินใต้โต๊ะ
They offered me one million under the table if I would vote against the government’s plans.
เขาติดสินบนฉันเป็นจำนวนเงิน 1 ล้านบาท ถ้าฉันออกเสียงคัดค้านแผนการของรัฐบาล
timetable (n.) = ตารางเวลาเข้า/ออก ของรถ/รถไฟ/เครื่องบิน (British English)
= ตารางสอน (American English)
ขอบคุณความรู้ดีๆจาก : http://swinwin2.blogspot.com/2008/09/blog-post_14.html